Efektywne radzenie sobie (w pracy, w domu, w różnych sytuacjach życiowych) wymaga przezwyciężania przeciwności, łamania barier tkwiących w nas samych i w otaczającym nas środowisku. To że ograniczenia i trudności istnieją jest stanem normalnym i oczywistym, chociaż uwagę na to zwrócił dopiero A. Antonovsky w swoim nowatorskim ujęciu stanu zdrowia i choroby. Osobiste zasoby, dzięki którym jesteśmy w stanie mierzyć się z przeciwnościami, ułatwiać i porządkować swoje sprawy, plasują każdego człowieka w określonym punkcie na kontinuum rozciągającym się od choroby do zdrowia.
Kluczem do zdrowia jest rozwijanie osobistych zasobów - to dzięki nim możliwe jest wyeliminowanie lub przynajmniej osłabienie naturalnego dla ludzkiego organizmu stanu entropii, rozproszenia sił. Czynnikiem wspólnym dla wszelkich właściwości, cech dzięki którym człowiek jest w stanie skutecznie przeciwdziałać różnym stresorom i przeciwnościom dnia codziennego jest poczucie koherencji. To właśnie silne poczucie koherencji pozwala nam utrzymać się blisko biegunu zdrowia.
Poczucie koherencji to wypadkowa 3 podstawowych składników:
1) poc
zucia sensowności - odnosi się ono do stopnia, w jakim człowiek odczuwa, że jego życie osobiste i praca mają sens z emocjonalnego punktu widzenia. Chodzi tu o dostrzeganie ich wartości w różnych przejawach - nie unikanie wydarzeń lecz dążenie do tego co ze sobą niosą, zasmakowanie i chęć poznawania. Dla ludzi cechujących się wysokim poczuciem sensowności wymogi i problemy, stawiane im przez życie traktują jako wyzwania godne zainwestowania energii i wysiłku. Wierzą, że dziedziny życia na których szczególnie im zależy i cele do których pragną dążyć warte są poświeceń.
2) poczucie zrozumiałości - odnosi się ono do zakresu w jakim
osoba interpretuje napotykane wydarzenia i napływające informacje (w tym także impulsy płynące z własnego wnętrza) jako uporządkowane, wytłumaczalne, jasne i spójne. Dzięki temu możliwe jest przewidywanie tego co nastąpi, a więc także planowanie i kontrolowanie rzeczywistości - podnosi się trafność i skuteczność działań. Osoby o silnym poczuciu zrozumiałości spodziewają się, że bodźce z którymi zetkną się w przyszłości będą przewidywalne, a nawet gdy je coś zaskoczy - potrafią nową informacje uporządkować, wyjaśnić i zaszeregować.
3) poczuci
e zaradności - zależy od tego w jakim stopniu człowiek spostrzega dostępne środki jako wystarczające do sprostania wymogom stawianym przez otoczenie. Zasoby te mogą wypływac zarówno z wnętrza jednostki, jak i być dostępne w środowisku - ich dostrzeżenie jest konieczne by możliwe stało się skorzystanie z nich. Osoba o silnym poczuciu zaradności, w przypadku wystapienia w jej życiu zdarzenia przykrego, jest głęboko przekonana, że jest sobie w stanie w tej sytuacji poradzić i nie bedzie rozpaczać bez końca, nie podejmująć żadnego działania.
Najważniejsze w naszym życiu i we wszelkich działaniach jest poczucie sensowności, bez niego pozostałe składniki koherencji nie mają szans na trwałość. Na drugim miejscu liczy się poczucie zrozumiałości, warunkujące zaradność, która też nie jest bez znaczenia, ponieważ jeśli nie dostrzegamy własnych silnych stron, tak poczucie sensownosci, jak i zrozumiałosci gwałtownie maleją.
W życiu ludzkim wszechobecne są stresory, które powodują w człowieku stan napięcia. Ukształtowane silne poczucie koherencji pozwala jednostce nie traktować napływających bodźców w kategorii stresorów, co obniża stan napiecia, czyni działania bardziej racjonalnymi i skutecznymi. Jeśli bodźce zostaną odebrane jako zagrożenie, poczucie koherencji pozwala natychmiast zmobilizować dostępne jednostce zasoby i skutecznie zahamować powstawanie stresu. Wiadomo, iż napięcia bądź blokada stresorów pozwalają nam utrzymać się blisko bieguna "zdrowie" i czerpać więcej satysfakcji z uczestnictwa i doświadczania otaczającej nas rzeczywistosci. Poczucie koherencji podlega w ciągu życia jednostkowego procesom ewolucyjnym, daje się kształtować i rozwijać. Wniosek:
dzięki odpowiedniemu treningowi droga do skutecznego radzenia sobie z przeciwnościami, pokonanie stresu i osiągnięcie zdrowia stoi przed każdym z nas otworem.
Kluczem do zdrowia jest rozwijanie osobistych zasobów - to dzięki nim możliwe jest wyeliminowanie lub przynajmniej osłabienie naturalnego dla ludzkiego organizmu stanu entropii, rozproszenia sił. Czynnikiem wspólnym dla wszelkich właściwości, cech dzięki którym człowiek jest w stanie skutecznie przeciwdziałać różnym stresorom i przeciwnościom dnia codziennego jest poczucie koherencji. To właśnie silne poczucie koherencji pozwala nam utrzymać się blisko biegunu zdrowia.
Poczucie koherencji to wypadkowa 3 podstawowych składników:
1) poc
zucia sensowności - odnosi się ono do stopnia, w jakim człowiek odczuwa, że jego życie osobiste i praca mają sens z emocjonalnego punktu widzenia. Chodzi tu o dostrzeganie ich wartości w różnych przejawach - nie unikanie wydarzeń lecz dążenie do tego co ze sobą niosą, zasmakowanie i chęć poznawania. Dla ludzi cechujących się wysokim poczuciem sensowności wymogi i problemy, stawiane im przez życie traktują jako wyzwania godne zainwestowania energii i wysiłku. Wierzą, że dziedziny życia na których szczególnie im zależy i cele do których pragną dążyć warte są poświeceń.2) poczucie zrozumiałości - odnosi się ono do zakresu w jakim
osoba interpretuje napotykane wydarzenia i napływające informacje (w tym także impulsy płynące z własnego wnętrza) jako uporządkowane, wytłumaczalne, jasne i spójne. Dzięki temu możliwe jest przewidywanie tego co nastąpi, a więc także planowanie i kontrolowanie rzeczywistości - podnosi się trafność i skuteczność działań. Osoby o silnym poczuciu zrozumiałości spodziewają się, że bodźce z którymi zetkną się w przyszłości będą przewidywalne, a nawet gdy je coś zaskoczy - potrafią nową informacje uporządkować, wyjaśnić i zaszeregować.3) poczuci
e zaradności - zależy od tego w jakim stopniu człowiek spostrzega dostępne środki jako wystarczające do sprostania wymogom stawianym przez otoczenie. Zasoby te mogą wypływac zarówno z wnętrza jednostki, jak i być dostępne w środowisku - ich dostrzeżenie jest konieczne by możliwe stało się skorzystanie z nich. Osoba o silnym poczuciu zaradności, w przypadku wystapienia w jej życiu zdarzenia przykrego, jest głęboko przekonana, że jest sobie w stanie w tej sytuacji poradzić i nie bedzie rozpaczać bez końca, nie podejmująć żadnego działania.Najważniejsze w naszym życiu i we wszelkich działaniach jest poczucie sensowności, bez niego pozostałe składniki koherencji nie mają szans na trwałość. Na drugim miejscu liczy się poczucie zrozumiałości, warunkujące zaradność, która też nie jest bez znaczenia, ponieważ jeśli nie dostrzegamy własnych silnych stron, tak poczucie sensownosci, jak i zrozumiałosci gwałtownie maleją.
W życiu ludzkim wszechobecne są stresory, które powodują w człowieku stan napięcia. Ukształtowane silne poczucie koherencji pozwala jednostce nie traktować napływających bodźców w kategorii stresorów, co obniża stan napiecia, czyni działania bardziej racjonalnymi i skutecznymi. Jeśli bodźce zostaną odebrane jako zagrożenie, poczucie koherencji pozwala natychmiast zmobilizować dostępne jednostce zasoby i skutecznie zahamować powstawanie stresu. Wiadomo, iż napięcia bądź blokada stresorów pozwalają nam utrzymać się blisko bieguna "zdrowie" i czerpać więcej satysfakcji z uczestnictwa i doświadczania otaczającej nas rzeczywistosci. Poczucie koherencji podlega w ciągu życia jednostkowego procesom ewolucyjnym, daje się kształtować i rozwijać. Wniosek:
dzięki odpowiedniemu treningowi droga do skutecznego radzenia sobie z przeciwnościami, pokonanie stresu i osiągnięcie zdrowia stoi przed każdym z nas otworem.
